Almanya'da yaşayan Türkler dendiğinde Türkiye'den Almanya'ya göçmüş ve yerleşmiş Türkler akla gelmektedir. Geçtiğimiz 40 yıl içerisinde Türkiye’den Almanya’ya üç milyon civarında insan göç etmiştir. İlk başlarda “Almancılar” daha sonra da “gurbetçiler” olarak adlandırılmış olmalarına rağmen daha sonra bu tanımlar olumsuz anlamlar ihtiva etmeye başlamıştır. Almanlar, vatandaşlarımızı öncelikle ”yabancı misafir işçi” (Gastarbeiter) olarak adlandırılmışlardır. Bugün ise, "yabancı vatandaşlar" (Ausländische Mitbürger) demektedirler. Bilindiği gibi, ilk olarak Türkiye’den Almanya’ya erkek işçiler kabul edilmiştir. Daha sonra erkek işçiler ailelerini de Almanya’ya getirmeye başlamışlardır. Bu yolla Almanya’ya gelen kadınlar genellikle ev hanımıydı ve maalesef yeterince istihdama katılamadılar. Bu nedenle Almanya'daki göçmen grupları içinde Türk kadınlarının en az çalışan grup olduğunu söylemek mümkündür. Almanya’da bulunan kadınların iş gücüne katılımı Almanlarda %73 seviyesinde iken göçmen kadınlarda %61, Türk kadınlarında ise %46 seviyesinde olduğu dikkat çekmektedir.

Türk kadınlarının istihdama katılmamasının ardında birçok neden bulunmaktadır. Bu durumun nedenlerinden biri olarak “sosyal yardım” sayılabilir. Almanya’da ana geçim kaynağı sosyal yardım, işsizlik maaşı, eğitim desteği veya çocuk desteğidir. Bu yardımlardan istifade edenler etnik kökenlerine göre sınıflandırıldığında ortaya çıkan sonuçta Türklerin, Ruslardan sonra en çok devlet yardımına dayanan grup olması, başlı başına dikkat çeken bir konu olsa da, dikkatimizi bu durumun kadın iş gücü ile olan ilişkisine çekersek aslında sosyal yardımların Türk kadınlarının ve genel olarak Almanya'daki kadınların çalışmıyor olmasındaki birincil etken olmadığını görebiliriz.

İş gücüne katılımdaki en önemli faktörlerden birisi de elbette “eğitim” meselesidir. Almanya'daki göçmen grupları içinde Türk kadınlarının en eğitimsiz grup olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle birinci ve ikinci kuşak kız çocuklarını neredeyse hiç okutamamıştır. Okula gönderenler de sadece ortaokulu tamamlamalarına izin vermişlerdir. Almanya'daki değişik etnik gruplar arasında lise ve üstü eğitim gören nüfusun oranı Türk erkeklerinde %58, Türk kadınlarında %48. Türkler diğer bütün göçmen grupları arasında en düşük lise ve üstü eğitim seviyesine sahip grup. Ayrıca kadın ve erkek eğitim seviyesi arasındaki farkın en yüksek olduğu grup, yine Türkler. Böylece Türk kadınlarının, eğitim seviyelerinin iş piyasasının ihtiyaçlarına cevap verememesinden dolayı iş piyasanın dışında kalmış olabileceği söylenebilir.

Türkiye’de politika üretenlerin Almanya'daki Türklerin durumdan çıkarabilecekleri en önemli ders, kadınların iş gücüne katılımlarını kendi kendine yoluna girecek bir süreç olarak değerlendirmektense, olumsuz sosyal yaklaşımları göz önüne alarak kadınlarla erkekler arasındaki eğitim ve istihdam bağlamında ortaya çıkan uçurumu kapatmak için özel teşvikler ve politikalar geliştirmek olmalıdır.

Not: Bu yazı makale, köşe yazısı vs. gibi akademik bir yazı değildir. Sadece ders notu olarak kullanılmaktadır..