Hasan Sabbâh kimdi? Tarihin karanlık dehlizlerinde bazı figürler vardır ki, onların etrafında gerçek ile efsane, mistik ile politik iç içe geçer. Hasan Sabbâh işte böyle bir isim. Elburz Dağları’nda kurduğu Alamut Kalesi, sadece taş duvarlardan ibaret bir sığınak değil; aynı zamanda akıl, sadakat ve korkunun iç içe geçtiği bir düzenin simgesi. Sade hayat mı, otoritenin kılığı...
Birisi 11. yüzyılda yaşandı, diğeri 21. yüzyılda. Ama senaryo aynıydı. Sadece hançer yerini Glock’a, Alamut Kalesi yerini Ankara sanat galerisine bıraktı. Tarih: 1092. Selçuklu’nun kudretli veziri Nizamülmülk, derviş kılığında yaklaşan biri tarafından hançerlenerek öldürüldü. Suikastçı ne kaçtı ne de korktu. "Bu eylem Allah'ın talebiydi!" diye bağırdı. Adı Tahir’di. Hasan Sabbah’ın “fedaisi”ydi. Onun için bu suikast bir...
Klasik İslâmî düşünce geleneğinde te’vil, nassların derunî anlamlarını kavrama çabası olarak meşru bir yöntem olarak kabul edilmiştir. Ancak bu yöntemin sınırları, her dönemde metodolojik ve itikadî tartışmalara konu olmuştur. İmam Gazâlî (ö. 1111), el-Mustazhirî risalesinde Nizârî İsmâilîlerin bâtınî te’vil anlayışını eleştirerek, Sünnî gelenekte kabul gören sınırlandırılmış ve delile dayalı yorum modelini teorik olarak temellendirir.
İslam düşünce tarihinin en keskin zekâlarından İmam Gazâlî (ö. 1111), Fedâihü’l-Bâtıniyye adlı eserinde Nizârî İsmâilîliği (Haşhaşîlik) hem teolojik hem de siyasal düzlemde sistematik olarak eleştirir. Ona göre bu hareket, sadece heterodoks bir mezhep değil; aynı zamanda İslam’ın epistemik temellerini altüst eden ve siyasi şiddeti dinîleştiren radikal bir sapmadır.
Bugün Gazze’de bir çocuk daha öldü. Adı Ali’ydi. Beş yaşındaydı. En sevdiği oyuncak, enkaz altında parçalanmış bir plastik arabaydı. Onun hikâyesi, bu “çatışma”nın ne ilk ne de son kurbanı olacak. Ancak yaşananlar, basit bir savaş değil; uluslararası hukukun, insan haklarının ve ahlakın askıya alındığı bir yok oluş süreci.
“Bir imam düşünün: Hiç hata yapmaz. Her söylediği mutlak doğrudur. Her dediği sorgusuz kabul edilmelidir. Peki ya akıl? O da kim oluyor?” Tarih boyunca akıl ile otorite arasındaki gerilim hiç dinmedi. Biri soru sormak ister, diğeri susturmak. Biri delil peşindedir, diğeri dogmanın. Bu gerilim hattının tam ortasında, 11. yüzyılda bir figür yükseldi: İmam Gazâlî. Onun...
Sabah kalktığınızda ilk neye bakıyorsunuz? Telefonunuza mı? O hâlde dikkat edin: O ekranın arkasında sizi sizden daha iyi tanımaya çalışan bir şey var. İsmi: Yapay zekâ. Ama artık mesele bir cihazın sizi tanıması değil. Mesele, bir gün onun yerine sizin adınıza karar verip vermeyeceği. Yapay zekâ, devrimsel bir teknoloji olarak gündelik hayatımızın her alanına nüfuz ederken,...
