Prof. Dr. İlhan Yıldız

Gazâlî’nin Şüphecilik Dönemi ve Bilgi Arayışı

Gazâlî'nin şüphecilik devresi, İslam dünyasında felsefenin gelişimiyle ilgili incelemeler ışığında daha iyi anlaşılabilir. Onun otobiyografik eseri olan Dalâletten Kurtarıcı (el-Münkız Mine’d-Dalâl)'da dile getirdiği düşünceleri inceleyerek başlamak faydalı olacaktır. Eserde, Gazâlî, bir "din kardeşine" hakikati araştırma sürecinde neler keşfettiğini anlatacağını belirterek başlar. Gençliğinden itibaren karşılaştığı mezhep ve dini hareketlerle ilgili gerçek bir anlayışa sahip olmaya çalıştığını, insanların çevresel...

Yahudilikte Mesih ve Vadedilmiş Topraklar İnancı

YAHUDİLİKTE "MESİH" KAVRAMI Yahudi kaynaklarında Mehdi (Mesih) kavramı, İslam'daki Mehdilik anlayışından farklıdır, çünkü Yahudilikte "Mesih" kavramı merkezi bir rol oynar. "Mesih" (İbranice: מָשִׁיחַ, Maşiah), "meshedilmiş" anlamına gelir ve kutsal yağ ile kutsanmış olan kral, peygamber ya da rahip anlamına gelir. Yahudi kaynaklarında Mesih'in gelecek zamanlarda İsrail'e kurtuluş getireceği, Tanrı'nın vaatlerini yerine getireceği bir figür olduğu anlatılır. Yahudi...

Gazali’nin Hayatı, Çalışmaları ve İslam Dünyasındaki Etkisi

Ebu Hamid el-Gazali, 1058 yılında Horasan’ın önemli bilim ve kültür merkezi olan Tus şehrinde doğmuştur. Bu dönemde Tus, İslam dünyasında ilim açısından büyük bir öneme sahipti. Gazali'nin etnik kökenine dair çeşitli tartışmalar olmakla birlikte, kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Genel olarak Fars kökenli olduğu düşünülse de bazı kaynaklar onun Türk kökenli olabileceğini öne sürmüştür; ancak bu...

Türkiye’de Felsefe Yapmanın Zorluğu

Günümüzde felsefenin diğer bilimlere öncülük etme görevini yeterince yerine getiremediği gözle görülür bir gerçektir. Bilimsel gelişmeler, teknolojik atılımlar ve beraberinde gelen problemleri ele alacak bir yaklaşımdan uzaklaşıldığı aşikârdır. Bütün bilimlerin ortaya çıkışını borçlu olduğu felsefenin etik, teknolojik ve ekolojik sorunlara yeterince eğilemediğini görüyoruz. Bunun yanında insan hakları ve adaletin tesisi gibi konularda felsefenin suskun kaldığına tanık oluyoruz. Hâlbuki...

Her şey Başkaları için Kendisi için Hiçbir Şey: Yunus Emre

Türk İslam düşüncesinde Yunus Emre çok önemli bir yer olan figürdür. 1238 yılında Eskişehir Sivrihisar Sarıköy'de dünyaya gelmiştir. 1321 yılında vefat etmiştir. 1200’lü yılların ortaları… Anadolu, Selçuklu Devletinin hakimiyetindedir. O yıllar Selçuklu Devleti için zor yıllardır. İstilalar, isyanlar ve çeşitli sosyal rahatsızlıklar sürmektedir. Selçuklu Sultanı II. Gıyasettin Keyhüsrev, 1240 yılında başgösteren Babai İsyanını güçlükle bastırıyor. Çünkü Baba İlyas'ın büyük bir veli olduğu; ona...

İki Gazali

Gazalinin yaşadığı dönemden bugüne kadar geçen zamanda Gazalinin düşünce ve eserlerinin yanı sıra ilginç yaşamı da dikkat çekmektedir. Yaşamı senarik bir anlatımla efsaneleştirilmiş olsa da; önemli tespit ve tahlilleri ve harikulade eserleriyle Gazali çağlara damgasını vurmuştur. Geçmişte Gazalinin fikir ve düşüncelerini anlatan birçok kitap ve makale yayınlanmış olup bugün de yayınlanmaya devam etmektedir. Bütün bu eserlere baktığımızda “üç farklı Gazali”...

Gazali: Filozof mu yoksa Din Alimi mi?

Bugüne kadar Gazalinin fikir ve düşünceleri hakkında birçok kitap ve makale yayınlanmıştır. Gazaliyi İslam dünyasında felsefe ve dolayısıyla bilimin gelişmesine engel olan kişi olarak görenler olduğu gibi, İslam’ı felsefi cereyanların olumsuz etkisinden koruyan gerçek bir din ulusu olarak görenler de bulunmaktadır. Bunlara göre; İslam düşüncesine felsefe demek, pırlantayı cam parçalarına benzetmek gibidir. Gazali gibi İslam düşünürlerine filozof demek de, pırlantaya cam demek...

Gazali’nin Hasan Sabbah ve Batınilikle Mücadelesi

Hz. Peygamber'den vefatından sonra Müslümanların ihtilaf etmeye başlamasıyla tetiklenen bazı toplumsal olayların dini temelde nasıl değerlendirileceği ve yönetimde kimin söz sahibi olacağı sorunu temel bir teolojik sorun haline gelmiştir. Bu sorunları çözmeye çalışan Müslüman âlimler, genellikle kendi bakış açılarına göre bir yaklaşım belirleyerek meseleleri çözmeye çalışmış, bazen muhaliflerini dinde olmayan şeyleri uydurmakla, bazen de dinden...

Gazali ve Nizamiye Medreseleri

Pazar, 25 Şubat 2024 00:29 Prof. Dr. İlhan Yıldız İzlenimler: 86 Büyük Selçuklu devleti veziri Nizamülmülk, Gazali ile Hasan Sabbah ve Batınilik konusunu sürekli istişare etmiştir. Nizamülmülk askeri faaliyetlerden bahsederken Gazali bunun yanında akademik olarakta bu yapı ile mücadele etmek gerektiğini savunmaktaydı. Gazali bu örgütün sadece bir silahlı terör grubu olmadığını aynı zamanda bir ideolojilerinin olduğunu İslam’ın rükünlerini istedikleri gibi değiştirebileceklerini...

Büyük Selçuklu Devleti ile Hasan Sabbah Arasındaki Fatal İhtilaflar

Cumartesi, 03 Şubat 2024 00:14 Prof. Dr. İlhan Yıldız İzlenimler: 100 İnsanlık tarihine baktığımızda medeniyetlerin ortaya çıkmasında, gelişmesinde ve yükselmesinde din olgusu son derece önemli olmuştur. İnsanlık tarihi ile birlikte ortaya çıkan din olgusu toplumların yapısında psikolojik, sosyolojik, ekonomik ve politik değişiklikler yapmıştır. Toplumlar üzerinde çoğunlukla olumlu ve yapıcı etki yapmasına rağmen din bazen de ihtilafların, tartışmaların ve...